โรคภูมิแพ้อากาศ ดูแลตัวเองอย่างไรให้ไม่แพ้อากาศ

“ภูมิแพ้อากาศ” เป็นหนึ่งในปัญหาสุขภาพที่มีจำนวนผู้ป่วยทั่วเพิ่มมากขึ้นในทุกๆ ปี ความจริงแล้วโรคนี้ไม่ได้เกิดขึ้นจากอากาศโดยตรง แต่เกิดการอักเสบของเนื้อเยื่อจมูกเมื่อระบบภูมิคุ้มกันของร่างกายมีปฏิกิริยาตอบสนองต่อสารก่อภูมิแพ้ในอากาศอย่าง ขนสัตว์ ฝุ่น ควันรถยนต์ ควันบุหรี่ ละอองเกสรดอกไม้ สารเคมี หรือยาฆ่าแมลง ซึ่งโรคภูมิแพ้อากาศนี้สามารถเกิดได้กับทุกเพศ ทุกวัย และมักกำเริบในช่วงที่ร่างกายอ่อนแอ หรือมีภูมิต้านทานต่ำ

แม้ภูมิแพ้อากาศนี้จะไม่ร้ายแรงถึงขั้นเป็นอันตรายต่อชีวิต แต่ก็อาจทำให้ผู้ที่เป็นภูมิแพ้อากาศรู้สึกรำคาญ ไม่สบายตัว และมีคุณภาพชีวิตแย่ลงได้

ภูมิแพ้อากาศ อาการ 

ผู้ป่วยโรคภูมิแพ้อากาศนั้น จมูกจะมีความไวต่อการเปลี่ยนแปลงของอากาศมาก เมื่อต้องเจอกับปัจจัยกระตุ้น ไม่ว่าจะเป็นอากาศร้อน-เย็น ความชื้นในอากาศ กลิ่นฉุน หรือสารก่อภูมิแพ้อื่นๆ จะมีอาการจาม คัดจมูก น้ำมูกไหล มีเสมหะ และรู้สึกคันจมูก บางรายอาจมีอาการระคายเคืองมากจนเกิดอาการคันตา แสบตา เลือดกำเดาไหล หรือเกิดอาการหูอื้อร่วมด้วย

สาเหตุที่ทำให้เป็นภูมิแพ้อากาศ

ภูมิแพ้อากาศเกิดจาก 3 ใหญ่ๆ คือ

1.กรรมพันธุ์

ผู้ที่มีพ่อแม่ หรือคนในครอบครัวเคยเป็นภูมิแพ้ หอบหืด หรือภูมิแพ้ผิวหนัง ก็จะมีความเสี่ยงในการเป็นโรคนี้สูงขึ้นด้วย

2.สภาพอากาศ

การอยู่ในที่ที่มีอากาศร้อนเกินไป หนาวเกินไป หรืออยู่ในที่ที่มีความชื้นสูงในการกระตุ้นให้ร่างกายเกิดอาการแพ้ หรือระคายเคืองได้เช่นกัน

3.สภาพแวดล้อม

หากผู้ป่วยโรคภูมิแพ้อากาศต้องอยู่ในสภาพแวดล้อมที่เสี่ยงต่อการทำให้อาการกำเริบ เช่น อยู่ใกล้กับผู้ที่สูบบุหรี่ อยู่ในสถานที่ที่มีสารเคมี ควัน มลพิษในอากาศ หรือสิ่งกระตุ้นอย่างสเปรย์แต่งผม หรือน้ำหอมที่มีกลิ่นฉุน ก็อาจทำให้เกิดอาการของโรคได้

“ภูมิแพ้อากาศ” แตกต่างจาก “หวัด” ตรงไหน

หลายคนอาจเคยสงสัยว่าอาการที่เรากำลังเป็นอยู่นั้นคือโรคหวัด หรือภูมิแพ้อากาศกันแน่ เนื่องจากอาการเบื้องต้นของทั้งสองโรคนี้มีลักษณะที่คล้ายคลึงกันมาก โดยเฉพาะอาการคัดจมูก และมีน้ำมูกไหลในช่วงแรก แต่หากสังเกตดูดีๆ จะพบว่าโรคหวัดนั้นช่วงแรกน้ำมูกจะมีลักษณะใสและค่อยๆ ข้นขึ้นเรื่อยๆ ในช่วงหลัง โดยระยะเวลาของโรคจะอยู่ที่ประมาณ 3-10 วัน

ในขณะที่โรคภูมิแพ้อากาศจะมีอาการคัดจมูกน้ำมูกไหล ร่วมกับอาการคันจมูก เคืองตา และน้ำตาไหล แต่ไม่มีไข้ โดยผู้ที่เป็นจะมีอาการนานประมาณ 2 อาทิตย์ขึ้นไป

ภาวะแทรกซ้อนจากโรคภูมิแพ้อากาศ

1.โรคเกี่ยวกับการนอน

ภูมิแพ้อากาศอาจทำให้เกิดภาวะแทรกซ้อนที่เกี่ยวกับปัญหาการนอน เช่น อย่างนอนหลับยาก ตื่นกลางดึก นอนกรน บางรายอาจรุนแรงถึงขั้นหยุดหายใจขณะนอนหลับ ทำให้ร่างกายได้รับออกซิเจนน้อยลง จนอาจส่งผลกระทบต่อสมอง และอวัยวะสำคัญของร่างกายได้

2.โรคหอบหืด

โรคหอบหืดเกิดจากการได้รับกสารกระตุ้น หรือสัมผัสกับสารก่อภูมิแพ้ ซึ่งจะทำให้เกิดอาการทางระบบหายใจที่แตกต่างกันไปในผู้ป่วยแต่ละคน อาการของโรคมีตั้งแต่รุนแรงน้อย เช่น ไอ มีเสมหะ เหนื่อยหอบ ไปจนถึงอาการรุนแรง คือหายใจไม่อิ่ม หายใจแล้วมีเสียงหวีด หรือเหนื่อยหอบจนไม่สามารถใช้ชีวิตประจำวันได้ตามปกติ

3.ไซนัสอักเสบ

ไซนัสอักเสบเกิดจากการติดเชื้อบริเวณโพรงจมูก มีอาการคัดจมูก น้ำมูกไหล คล้ายโรคภูมิแพ้อากาศ แต่รุนแรงกว่า คือจะมีอาการปวดแน่นบริเวณจมูก ทำให้หายใจลำบาก การรับกลิ่นเสีย หากเป็นเรื้อรังจะมีอาการปวดหู หรือตรวจพบหนองไหลด้วย

วิธีรักษา ภูมิแพ้อากาศ

1.หลีกเลี่ยงปัจจัยกระตุ้น

สำหรับผู้ที่เป็นโรคภูมิแพ้อากาศ สามารถดูแลตัวเองให้ห่างไกลจากโรคนี้ได้ง่าย ๆ ด้วยการ หลีกเลี่ยงสิ่งกระตุ้น ไม่ว่าจะเป็นฝุ่นละออง ควันรถยนต์ ควันบุหรี่ ควันธูป กลิ่นน้ำหอมแรงๆ สารเคมีต่างๆ รวมไปถึงอาหารที่ผู้ป่วยแพ้ง่าย เป็นต้น เพื่อไม่ให้อาการภูมิแพ้กำเริบ

2.รักษาความสะอาดภายในบ้าน

สำหรับคนที่แพ้ฝุ่นละออง จะต้องพยายามรักษาความสะอาดภายในบ้าน เพื่อลดการกักเก็บฝุ่น โดยเฉพาะห้องนอนที่เราต้องใช้เวลาอยู่ในนั้นมากกว่าห้องอื่นๆ ควรเปลี่ยนผ้าปูที่นอนและปลอกหมอนอย่างน้อยสัปดาห์ละ 2 ครั้ง และคลุมเครื่องนอนให้มิดชิดก่อนการทำความสะอาดทุกครั้ง

3.ออกกำลังกายสม่ำเสมอ

อย่างที่เรารู้กันดีกว่าการออกกำลังกายนั้นสามารถช่วยลดความเสี่ยงในการเป็นโรคต่างๆ ได้ รวมถึงโรคภูมิแพ้อากาศด้วย การออกกำลังกายสม่ำเสมออย่างน้อยวันละ 30 นาที อาทิตย์ละ 2-3 ครั้ง จะให้ร่างกายมีภูมิคุ้มกันที่แข็งแรง และทำให้อาการโรคภูมิแพ้ค่อยๆ ดีขึ้นด้วยเช่นกัน

4.ทานอาหารที่มีประโยชน์ ช่วยเรื่องภูมิแพ้อากาศ

การเลือกทานอาหารที่เป็นประโยชน์นั้นถือเป็นการดูแลสุขภาพเบื้องต้น และเป็นวิธีที่ง่ายที่สุด ดังคำกล่าวที่เราคุ้นหูกันดีว่า You are what you eat คุณกินอะไรเข้าไป คุณก็เป็นอย่างนั้น ถ้าเรากินแต่สิ่งที่มีประโยชน์ โดยเฉพาะโปรตีน ผัก และผลไม้ ก็จะช่วยเพิ่มภูมิต้านทานให้กับร่างกายได้

5.พักผ่อนให้เพียงพอ

การนอนหลับก็เปรียบเสมือนการชาร์จแบตให้ร่างกายได้พักผ่อน ดังนั้นเราจึงไม่ควรเข้านอนดึกจนเกินไป เพื่อให้ระบบภูมิคุ้มกันของร่างกายมีการซ่อมแซม ฟื้นฟู และปรับสมดุลได้อย่างเต็มที่

6.ปฏิบัติตามคำสั่งแพทย์อย่างเคร่งครัด

สำหรับผู้ป่วยภูมิแพ้อากาศ ที่ต้องเข้าพบแพทย์เฉพาะทาง จะต้องปฏิบัติตามคำสั่งแพทย์อย่างเคร่งครัด และไม่ซื้อยาเอง ไม่ว่าจะเป็นยาสำหรับทาน หรือสำหรับพ่น เพราะอาจเป็นอันตรายต่อเนื้อเยื่อโพรงจมูกได้ ดังนั้นจึงควรปรึกษาแพทย์และใช้ยาตามที่แพทย์วินิจฉัยจะดีที่สุด

สรุป

โรคภูมิแพ้อากาศ

โรคภูมิแพ้อากาศสามารถเกิดขึ้นได้กับคนทุกเพศทุกวัย ดังนั้นเมื่อเรารู้เท่าทันโรคแล้ว ก็อย่าปล่อยอาการ ‘แพ้อากาศ’ มากวนใจ เพียงหลีกเลี่ยงปัจจัยที่จะกระตุ้นอาการแพ้ ดูแลสุขภาพ และความสะอาดให้ดี ที่สำคัญต้องทำตามคำแนะนำของแพทย์อย่างเคร่งครัด เพียงเท่านี้คุณก็จะห่างไกลจากคำว่า ‘แพ้’ ได้อย่างแน่นอน

แผนประกันแนะนำ

เอกสารอ้างอิง

ขอขอบคุณคลิปความรู้จาก : หมอปุ้ม พญ. สิรนาถ สุขภาพดี คุณมีได้

allergy and allergic diseases: with a view to the future 2010.